Morwa biała - opis i uprawa

Dzień dobry!

Niektóre rośliny egzotyczne można pozyskać z owoców, uprawiać w doniczce na parapecie w pokoju, i tak żyją sobie tak spokojnie.

Niektóre wymagają zimowania w pomieszczeniu, zwłaszcza te o bardziej zbliżonych wymaganiach dotyczących warunków klimatycznych do naszych, a z niektórymi nawet nie opłaca się tak bawić, tylko od razu sadzimy do gruntu i czekamy na owoce. I taką rośliną z ostatniej kategorii jest właśnie morwa biała.

Źródło: http://plantillustrations.org

Nazewnictwo

Jest jeden, ważny problem z morwą, otóż bardzo często w sklepach ogrodniczych występuje morwa biała i czarna. Czym one się różnią i o co właściwie chodzi?

Otóż bardzo często mylnie morwy nazywane są białą i czarną ze względu na barwę owoców, i tak czasem gdy morwa biała ma owoce czarne, nazywana jest błędnie czarną. Morwa czarna (Morus nigra) to zupełnie inny gatunek niż morwa biała (Morus alba), który w naszym klimacie praktycznie nie występuje, więc jeśli trafimy w sklepie na morwę czarną, jest duże prawdopodobieństwo, że jest to morwa biała, ale o czarnych owocach.

Pochodzenie

Morwa biała pochodzi z Chin, gdzie głownie uprawiana była ze względu na jedwabniki. Dokładniej występuje w środkowych i północnych Chinach, od wschodu do zachodnio-południowych prowincji tego kraju. Podejrzewam, że są to tereny podobne jak w przypadku pieprzowca - w okolicach prowincji Syczuan i na jej poziomie.

Dodatkowo obecnie morwy uprawiane są także w innych krajach Azji, jak na przykład w Japonii, Korei czy Mongolii oraz na całym świecie, w tym i w Polsce:)

Oczywiście ciężko jednoznacznie stwierdzić, skąd dokładnie pochodzi ta roślina, wiadomo, że lepiej udaje się na południu, niż północy.

Tak na marginesie dodam jako ciekawostkę, że Amerykanie uprawiają morwę w strefach USDA 4-9 (gdzie Polska pozostaje w strefach 5-7), jednak warto pamiętać o różnicach w klimacie zarówno Azji i Ameryki jak i Europy:)

Historia

Morwa jak wiadomo, ma duże zastosowanie jako karma dla jedwabników. W ten sposób w Azji użytkowana była już 5 tysięcy lat temu. Drzewem zadowalały się nie tylko owady, ale i ludzie. Owoce morwy były bardziej popularne w starożytności niż obecnie, dlatego nie dziwne, że były obiektem handlu i docierały z Chin również do Indii czy Bliskiego Wschodu. Już wtedy zarówno owoce jak i inne części tej rośliny uznawane były szczególnie dobre dla zdrowia.

Ponoć w chińskiej mitologii morwa uznawana jest za drzewo życia i ziele nieśmiertelności. Istnieje też prawdopodobieństwo, że podczas tłumaczenia biblii zamieniono przypadkowo oryginalną morwę na inny gatunek drzewa, które pełniło podobną funkcję w świecie nad Morzem Śródziemnym.

Na koniec jako ciekawostkę mogę wspomnieć fakt, który wyczytałam w bodajże Owoce krain dalekich.  Otóż morwa i u nas w Polsce miała swój epizod i to całkiem niedawno biorąc pod uwagę jej długą historię. Sadzono ją bowiem bardzo chętnie lub nawet rząd Polski zachęcał do sadzenia jej w wielu polskich miastach w latach 20. W 1924 roku pod Warszawą otworzono eksperymentalną Centralną Doświadczalną Stację Jedwabniczą. Wyhodowano tam nawet specjalne odmiany o dużych liściach. Chodziło o to, by po I Wojnie Światowej Polska szybko nadrobiła straty, ale i wyprodukowała jedwab na potrzeby szycia spadochronów. Szybko oczywiście porzucono ten pomysł, ale drzewa pozostały.

I rzeczywiście, na przykład w Krakowie w rejonie Starego Miasta można spotkać (nieraz w zapomnianych przez wszystkich zakamarkach) wiekowe morwy. Sprawdzaliście u siebie w mieście?;)

Opis

Morus alba osiąga 10-12 metrów wysokości. Pokrój ma raczej mało charakterystyczny i nieregularny. Często młode morwy przybierają krzaczasty pokrój. Liście żywo-zielone, bardzo ładne i błyszczące. Mi przypominają trochę liście winogrona:). Oprócz tego ważną rzeczą dotyczącą liści u morw w ogóle to że występuje tu zjawisko heterofilii, czyli różnolistności. Oznacza to tylko tle, że u jednej rośliny pojawią się liście z różną ilością i głębokością wcięć. Te mocniej wcięte liście zwykle pojawiają się na młodszych gałęziach, a pełne na starszych. Jesienią morwa przebarwia się na żółto.

Morwy są jednopienne, czyli na jednej roślinie występują kwiaty zarówno męskie jak i żeńskie. Rośliny zaczynają kwitnąć w wieku około 10 lat od wysiewu, choć niektóre źródła podają, że nawet po 5 latach. Lepiej jednak wziąć pod uwagę bardziej realną ilość czasu jaką potrzebuje drzewko. Wszystko uzależnione jest bowiem od warunków jakie zapewnimy morwie białej. Kwitnie w czerwcu-lipcu. Kwiaty są raczej mało ozdobne, biało-zielone.

Owoc, czyli to co w morwie nas interesuje najbardziej, jest soczystą niełupką. Osiąga rozmiary i kształt nieco rozciągniętej maliny czy jeżyny (choć po zastanowieniu, jest też troszkę podobny do waxberry - choć kształt inny). Może mieć barwę białą, różową lub czarną. Dojrzewają szybko, po około miesiącu (lipiec-sierpień) od zakwitnięcia. W smaku są słodko-mdłe.

Bardzo często można spotkać w uprawie także odmianę 'Pendula', która jest formą płaczącą, co bardzo ułatwia zbieranie owoców, a osiąga mniejsze rozmiary.

Uprawa

Hodowla morwy białej w przydomowym ogródku jest bardzo łatwa. Wystarczy zapewnić jej w miarę odpowiednie warunki i da sobie radę sama bez jakichkolwiek zabiegów pielęgnacyjnych.

Dla morwy białej najlepsze jest stanowisko ciepłe, osłonięte od wiatrów i słoneczne. Niemal każda gleba jest dla morwy wystarczająca - gliniasta czy piaszczysta, jednak istotną kwestią jest jej wilgotność. Morwy nie lubią zbyt podmokłych siedlisk. Odczyn najbardziej pożądany - obojętny, jednak lekkie odchyły w jedną lub drugą stronę nie będzie dużym problemem.

Morus alba w młodym wieku rośnie bardzo szybko. Na wysokość może przybierać nawet ponad metr rocznie. O średnicy nie wspominając;). Rozkrzewia się także mocno, dlatego jeśli chcemy łatwo zbierać przyszłe owoce należy albo odpowiednio ukształtować koronę, albo posadzić morwę tak, aby łatwo dało się rozłożyć pod nią materiał na który będziemy strząsać owoce. Drzewo bardzo dobrze znosi cięcie, więc jeśli chcemy uzyskać tylko dużą ilość liści (które są dobre nie tylko dla jedwabników, ale i dla ludzi), można z niej wykonać ciekawie wyglądający żywopłot.

Oczywiście tego problemu nie ma, gdy mamy odmianę 'Pendula'.

W chłodniejszych i bardziej wietrznych na zimę jednak trzeba będzie trochę zadbać i osłonić, zwłaszcza młode czy świeżo posadzone rośliny.

A Wy macie w ogródkach morwę? Albo planujecie posadzić, ale nie macie pewności czy jest to dobry wybór? A może macie inne pytania czy doświadczenia z morwami? Bardzo jestem ciekawa Waszych wrażeń!:)

Źródła:
SENETA Włodzimierz, DOLATOWSKI Jakub, Dendrologia, Warszawa 2012. str 162

http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Morus+alba
http://baike.baidu.com/link?url=GamUrcf7elVCcPXEycucv31t5bMtUfqGJu-aXFAy1ZgTzxpY9QjMwifwrpkZmg1uryDxUevY7tTnVWTht1wUmFZdvXCzkjCdRIk2fxjPxpa
http://www.e-sadownictwo.pl/artykuly/baza-wiedzy/1013-morwa-nie-tylko-dla-jedwabnikow