Dzień dobry!

Muszę przyznać, że napisanie tego posta było dość problematyczne. Otóż udało mi się zakupić pewną przyprawę, której identyfikacja zajęła mi niemal trzy tygodnie intensywnego przeszukiwania chińskich, angielskich i indonezyjskich stron oraz skrolowania Pinteresta (swoją drogą pamiętajcie że blog możecie także znaleźć na tym serwisie!).

Gałka muszkatołowa Myristica argentea gałka papuaska Fakfak długa gałka przyprawy skąd pochodzi alternatywa pala papua muszkatołowiec srebrzysty long

Samo wymyślenie tytułu tego posta było dość cieżkie, ponieważ ciężko zgrabnie przetłumaczyć na polski "long nutmeg" a chciałam tylko przypomnieć, że startowałam z nazwy chińskiej i to jeszcze błędnej, także nie dość, że identyfikacja była ciężka to jeszcze tłumaczenie :)

Ale w końcu się udało! I mogę wreszcie napisać posta o dość mało znanym gatunku muszkatołowca spokrewnionego z muszkatołowcem korzennym - którego nasiona to słynna przyprawa, czyli gałka muszkatołowa.

No dobrze, ale o czym ja tu właściwie piszę?

Otóż udało mi się natrafić na nasiona Myristica argentea, czyli roboczo nazwijmy go muszkatołowcem srebrzystym (łac. argantea - srebrzysty). Nasiona tej rośliny bywają używane jako substytut gałki muszkatołowej i właśnie pod taką nazwą były sprzedawane, choć na pierwszy rzut oka widać, że od zwykłej gałki muszkatołowej zdecydowanie się różni.

Źródło: The Gardens' Bulletin Vol. 23; Singapore, 1968

Muszkatołowiec srebrzysty (Myristica argentea)

Zanim przejdziemy do przyprawy zajmijmy się trochę samą rośliną. Muszkatołowiec srebrzysty to wieczniezielone drzewo należące do rodziny Muszkatołowatych (Myricaceae), której najbardziej znanym przedstawicielem jest muszkatołowiec wonny (Myristica fragans), z którego pozyskiwana jest gałka muszkatołowa znana na całym świecie, ale i mniej znana afrykańska gałka muszkatołowa (Pycnanthus angolensis).

Jako ciekawostkę dodam, iż w południowych Chinach uprawiane są powszechnie dwa gatunki muszkatołowców - muszkatołowiec wonny (Myristica fragans) oraz muszkatołowiec junnański (Myristica yunnanensis), występujący jedynie na obszarze prowincji Yunnan oraz na północy Tajlandii.

I prawdopodobnie również występowanie.

Pochodzenie i występowanie

Muszkatołowiec srebrzysty występuje naturalnie w lasach deszczowych Nowej Gwineii, w jej zachodniej części. Ma on dość duże wymagania co do siedliska, zdaje się że większe niż muszkatołowiec wonny, stąd też większa popularność tego drugiego gatunku. Muszkatołowiec srebrzysty występuje jedynie na wysokościach od 0 do 700 metrów nad poziomem morza, gdzie średnia temperatura w roku to 26℃ a wilgotność powietrza oscyluje w okolicach 50-70%.

Rocznie zbierane jest około 1700 ton gałki muszkatołowej z muszkatołowca srebrzystego, część pochodzi z plantacji a część z dzikich okazów będących składową lasu deszczowego. Początkowo młode drzewka rosną w cieniu lasu, kiedy wchodzą w okres kwitnienia, by zwiększyć ilość kwiatów i szanse zapylenia, drzewa rosnące na około takiego muszkatołowca są ścinane lub obcinane są im gałęzie by doprowadzić więcej światła do muszkatołowca.


Źródło: Flach, M. (1966) - Nutmeg cultivation and its sex-problem, str 14., link poniżej :)

Opis muszkatołowca srebrzystego

Jeszcze na szybko - jak taki muszkatołowiec wygląda i jak rośnie?

Muszkatołowiec srebrzysty jest dość wysokim wieczniezielonym drzewem osiągającym maksymalnie 25-30 metrów wysokości (oraz około 10-13 metrów szerokości), choć zazwyczaj ich wysokość waha się między 15 a 23 metry. Korona ma raczej cylindryczny kształt.

Również liście są dość duże - o długości 14-27 cm, szerokości 5-9 cm, a do tego dochodzi długość ogonków 1,6 cm - 2,1 cm. Jest to zdecydowanie więcej niż rozmiary liści muszkatołowca wonnego, którego liście osiągają długość w granicach 5-15 cm.

Kwiaty tworzą się w kątach liści. Liczba kwiatostanów waha się od 1 do 5, ale najczęściej występuje jeden. Średni czas zbioru dojrzałych owoców to 9 miesięcy od rozpoczęcia kwitnienia. Kwiaty zapylane są głównie przez owady. Swoją drogą drzewa tego gatunku bardzo wcześnie zaczynają kwitnąć i owocować bo już po 7 latach uprawy z nasiona!

Owoc muszkatołowca srebrzystego

Owoce gałki muszkatołowej z Fakfak mają kształt jajowaty (z odmianami lancetowato jajowatymi). Wierzchołek owocu jest wygięty haczykowato lub jak dziób. Młode owoce są zielone o gładkiej powierzchni, natomiast w miarę dojrzewania zmieniają kolor z beżowego na brązowy z szorstkimi brązowymi plamkami. Im owoce są starsze, tym kolor staje się bardziej brązowy, a powierzchnia owocu staje się jeszcze bardziej szorstka.

Łodyga owocu duża i długa, długość łodygi może dochodzić do 4 cm przy średnicy około 0,5 cm. Masa owoców waha się od raczej małych (60 gram) do dużych (125 gram). Grubość miąższu gałki muszkatołowej wynosi zwykle około 1,5 cm.

Co ciekawe rozmiary owoców, a co za tym idzie rozmiary nasion różnią się dość od siebie w zależności od miejsca uprawy.

Porównanie owoców muszkatołowca wonnego (po lewej) i srebrzystego (po prawej); źródło: https://slideplayer.info/slide/17995273/

Nasiona

Jak wyglądają nasiona muszkatołowca srebrzystego możecie oczywiście zobaczyć na zdjeciach, na pierwszy rzut oka widać dość sporą różnicę (głównie w kształcie) z gałką muszkatołową znaną nam ze sklepów.

Nasiona Myristica argentea mają kształt lancetowato jajowaty z odmianami bardziej lub mniej smukłymi, podstawa nasion jest szersza niż końcówka. Masa wahała się od 9 do 17 gram. Wybrane do badania drzewa miały masę świeżych nasion 11,5 - 16,8 gram. Długość nasion wynosi 3,03-4,63 cm, szerokość nasion 1,86 - 2,52 cm, a waga świeżej bułki wynosi> 1,96 - 3,31 gram.

Tak jak i gałka muszkatołowa (ta klasyczna, pochodzaca z M. fragans) tak i gałka z muszkatołowca srebrzystego (czyli zdaje się gałka papuaska) posiada czerwoną osnówkę, zwaną kwiatem muszkatołowym.

Stosunek kwiatu muszkatołowego do nasion wynosi około 20-25%. Chociaż wielkość nasion i kwiatu jest stosunkowo duża (około 25% z całego owocu), proporcja owoców jest mniejsza niż w przypadku gałki muszkatołowej.

Kwiat gałki papuaskiej ma charakterystyczny wygląd, w przeciwieństwie do kwiatu muszkatołowego tradycyjnej gałki muszkatołowej, które są generalnie dość cienkie i podzielone na wiele części, podczas gdy u naszego dzisiejszego bohatera jest zwykle podzielona tylko na 3 części. Czerwona osnówka łatwo oddziela się od nasion i pozostaje nienaruszona.

Niestety nasiona szybko tracą żywotność, szczególnie, że by trafić do handlu są suszone miesiącami :<

Zastosowanie

Głównymi zastosowaniami gałki papuaskiej nie jest bycie przyprawą, ale raczej cele przemysłowe, więc składniki chemiczne są ważne. Analiza olejków eterycznych zawartych w nasionkach otrzymała 20 składników chemicznych.

Główne składniki zidentyfikowane z olejku eterycznego z gałki Fakfak to pinen, sabinen, limonen, terpinen, terpineol i safrol (spolszczałam te nazwy sama, więc jeśli ktoś jest chemikiem i wie jak te składniki brzmią poprawnie po polsku niech da znać:)).

Innym głównym składnikiem jest trimyrystyna. Trimyrystyna wraz z kwasem mirystynowym i mirystycyną mają działanie przeciwutleniające, przeciwdrgawkowe, przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwcukrzycowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Trimyrystyna jest również stosowany jako środek wybielający w kosmetykach a także do produkcji mydła.

Z tych informacji wynika, iż najlepiej stosować gałkę papuaską zewnętrznie niż w kuchni.

Nasiona posiadają również łupinę.

Słyszeliście wcześniej o gałce papuańskiej? Stosujecie gałkę muszkatołową w kuchni? Dajcie znać czy dowiedzieliście się czegoś nowego i czy chcecie dostawać więcej takich tekstów :)

Źródła i ciekawe linki:

#reklama

Papuańskie czarne złoto, czyli gałka muszkatołowa z muszkatołowca srebrzystego