Salak, czyli wężowa palma

Dzień dobry!

Wracając do tematu palm użytkowych, pisałam już co nieco o arece (a właściwie o stosowaniu jej jako używki:)), więc ten gatunek na razie zostawimy w spokoju. Palmy kokosowe są ciekawe, można nawet próbować siewu z kokosa kupionego w sklepie! Ale dziś nie o palmie kokosowej. Pokazywałam też wężowy owoc, raczej mało znany w Polsce. I dziś właśnie o salaku, którego egzemplarz udało mi się spotkać w Singapurze!

Źródło: plantillustration.org

Nazewnictwo

Najpopularniejszą nazwą jest oczywiście salak, który jednak odnosi się raczej do samego owocu, nie całej rośliny. Bywa też nazywany zalaką, i obie te nazwy pochodzą od łacińskiej Salacca zalacca (synonim: Salacca edulis - Salak jadalny). Samo to słowo pochodzi z języka indonezyjskiego.

W języku polskim roślina ta oficjalnie nazywana jest Oszpilną jadalną. Moim osobistym domysłem jest, że chodzi tu o coś związanego ze szpilkami - być może o to, że liście pokryte są jakby kłującymi szpilkami?:)

Oczywiście sam owoc nazywany jest wężowym, a to ze względu na skórkę, która wygląda, jakby była pokryta brązową łuską.

Historia i pochodzenie

Salak nie należy niestety do najpopularniejszych owoców, nie ma więc tak burzliwej historii jak inne rośliny, choćby rosnąca w podobnym rejonie gujawa. Palma ta pochodzi z dwóch wysp Indonezji - Jawy i Sumatry. Bardzo szybko jednak rozniesiono ją na pozostałe wyspy, i tak na przykład na Bali ma tak szczególne znaczenie, że wyhodowano tam własną odmianę;)

Następnie zaczęto roznosić wężową palmę po najbliższej okolicy - Malezji, Tajlandii czy Nowej Gwinei. Zawieziono ją także na Filipiny i do Australii. Owoce wykorzystywane są jednak raczej lokalnie i zazwyczaj ciężko jest je spotkać. Mi udało się spotkać je dopiero na Bali, ale wiem, że w odpowiednim sezonie można na nie natrafić także w Tajlandii, jakby ktoś chciał spróbować!

Opis

Salak należy do rodziny Arekowatych (Arecaceae), do której należą między innymi kokos, daktylowiec czy żuwipalma. Jest to więc raczej niewielkiego wzrostu palma, maksymalnie w granicach 6 metrów wysokości. Co charakterystyczne dla tej palmy jest ona najeżona od góry do dołu kolcami. Kolce rozmieszczone są naprawdę gęsto, są różnych rozmiarów i długości, co ma być odpowiednim zabezpieczeniem.

Pierzastozłożone liście osiągają od 3 do 7 metrów długości, z czego każdy element uzbrojony jest we wspomniane wcześniej szare kolce. Pojedyncze listki mają nawet do 60 cm długości, lancetowaty kształt oraz żywo-zieloną barwę. Takie skupisko liści tworzy gęsty i imponujący pióropusz.

Salak korzeni się raczej płytko, przez co narażona jest na przewrócenie podczas burz i monsunów.

Oszpilna jadalna jest rośliną dwupienną, co oznacza, że do uzyskania owoców potrzebujemy osobnika męskiego i żeńskiego. Kwiatostan męski zdecydowanie wyróżnia się tutaj rozmiarami, może osiągać 50-100 cm długości, i bardziej brązowawą barwę, natomiast żeński jest nieco mniejszy - 20-30 cm, i jest lekko zaróżowiony.

Owoc wielkości mniej więcej figi, o charakterystycznej skórce imitującej łuski węża. Więcej o owocu pisałam w TYM poście:)

Męskie kwiatostany

Próbowaliście kiedyś wężowych owoców? A może jeszcze jakieś ciekawe gatunki, o których z chęcią byście poczytali, przychodzą Wam do głowy? ;)

 Źródła:

http://www.palmpedia.net/wiki/Salacca_zalacca