Flaszowiec łuskowaty - opis i uprawa

Dzień dobry!

Dziś wracam do korzeni, czyli do mojego ukochanego flaszowca - Annona squamosa, od którego zaczęła się moja przygoda z roślinami tropikalnymi w 2013 roku. Teraz, kilka lat później udało mi się przyjrzeć tej roślinie w naturze! Czas więc podsumować i zebrać wszystko na temat flaszowca łuskowatego w jednym miejscu!

Nazewnictwo

Na szybko - dlaczego flaszowiec łuskowaty? Owoce tej rośliny posiadają charakterystyczną skórkę, która podczas obierania schodzą łuskami, skąd najprostsze skojarzenie. W języku angielskim znajdziemy owoc pod nazwą sugar-apple lub sweetsops, często też mylony jest z innym owocem - soursop, czyli owocem flaszowca miękkociernistego (Annona muricata).

Zastanawiało mnie natomiast skąd wzięła się polska nazwa flaszowiec, ale dość ciężko znaleźć na ten temat sensowne źródła, więc pozostają domysły. Prawdopodobnie owoce kształtem przypominały flaszę (czyli dużą flaszkę:)). Obstawiałam również, iż jest to jakieś wiekowe tłumaczenie, jednak w większości języków rodzaj ten nazywany jest po prostu Annona.

Z kolei Annona pochodzi od łacińskiego Anon i nawiązuje do tego, że roślina ta produkuje cały rok owoce.

Rycina z Flora Sinensis Michała Boyma

Historia i pochodzenie

Większość roślin z rodzaju  Annonaceae występuje w tropikalnych rejonach Nowego Świata (wyjątkiem jest Pawpaw, które można uprawiać w chłodniejszym klimacie). Natomiast pochodzenie flaszowca łuskowatego nie do końca jest znane i potwierdzone.

Najpopularniejsza hipoteza dotycząca pierwotnego pochodzenia sugar apple to ta, w której gatunek ten pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej, i za sprawą Portugalczyków i Hiszpanów dość wcześnie rozniósł się po świecie - do Zachodnich Indii i Azji, trafiając w większość miejsc odpowiadających mu klimatem jeszcze w XVI. Polski misjonarz podróżujący po Chinach, Michał Boym, opisał ten gatunek w swoim dziele Flora sinensis, wydanym w XVII wieku.

Obecnie flaszowiec łuskowaty uprawiany jest na małą skalę w większości rejonów tropikalnych. Owoce tego gatunku spotkamy w Tajlandii, Malezji, Indonezji, Wietnamie, Kambodży, Laosie, Australii, Indiach czy nawet południowych Chinach.

Również Ameryka Centralna i Południowa uprawia Annona squamosa, ale można napotkać ten egzotyczny gatunek również na Jamajce, Bahamach czy Puerto Rico. Źródła podają, że także w Afryce roślina ta jest uprawiana, także jak widać, naprawdę zadomowiła się w wielu miejscach:)

Opis

Flaszowiec łuskowaty jest dość niewielkim drzewem, osiągającym maksymalnie 6 metrów wysokości, choć zazwyczaj rozmiary ego gatunku wahają się w granicach 2-4 metrów wysokości. Korona drzewa jest raczej nieregularna, rzadka, jakby rozbita z dużymi przestrzeniami między gałęziami.

Liście pojedyncze, lancetowate, wiecznie zielone, dość delikatne z białym unerwieniem, nieco jaśniejsze od spodu. Pojawiają się na gałązkach naprzemiennie. Osiągają długość od 5 do 15 cm i szerokość około 4 cm.

Flaszowiec łuskowaty bardzo szybko jest w stanie wytworzyć kwiaty, w gruncie w rejonach tropikalnych mogą się one pojawić już w drugim roku po wysiewie, co jest dobrym znakiem do uprawy domowej - być może komuś uda się to samo osiągnąć w ciągu 5 czy 10 lat w doniczce?:)

 

Kwitnący flaszowiec w uprawie domowej u mnie na parapecie

Kwiaty pojawiają się na młodych gałązkach, naprzeciw liścia. Zdarza się, że rosną w jednym miejscu w grupie po dwa, trzy lub cztery, jednak zazwyczaj są one pojedyncze. Trzy płatki barwy zielono-żółtej, wydzielają dość miły zapach. Nie są zbyt wielkie, do 2,5 cm, i rzucające się w oczy. Wnętrze kwiatu jest pokryte lekkim meszkiem i wybarwione na purpurowo, co ma zachęcać do zapylenia. Pręciki i słupki wewnątrz kwiatu z wyglądu przypominają nieco nierozwiniętą stokrotkę, są one dość krótkie w porównaniu do płatków.

Dojrzały owoc ma rozmiary mniej więcej jabłka, zdecydowanie mniejszy niż owoc Annona muricata i barwę brązowo-zieloną. Skórka wygląda jak pokryta łuską - podzielona jest na małe segmenty, które można ściągać osobno od siebie. Wnętrze owocu jest białe i soczyste. Smak Annona squamosa jest naprawdę ciekawy i miły, przypominający konsystencją budyń o posmaku brzoskwini, ananasa, banana (za względu na kwaskowatą słodkość) i czegoś jeszcze co ciężko sprecyzować.

Wewnątrz znajduje się wiele czarnych nasion (zdjęcie nasion pokazywałam w pierwszym poście na blogu) o długości ok 1 cm, które nie nadają się do spożycia, ponieważ są trujące. Można je jednak wysiać!

Uprawa i rozmnażanie

Rozmnożenie czy uzyskanie własnego egzemplarza flaszowca łuskowatego najłatwiej osiągnąć posiadając świeże nasiona. Dlatego najlepiej polować na nie zimą w dobrych marketach lub poprosić kogoś o przywiezienie go z jakichś tropików:)

Mając świeże nasiona najlepiej namoczyć je w ciepłej wodzie kilka godzin a następnie wysiać do ziemi uniwersalnej. Nasiona kiełkują mniej więcej w ciągu miesiąca. Jeśli nie macie dostępu do świeżych nasion - nie ma problemu, ponieważ zachowują one żywotność przez około 3 lata od wyciągnięcia z owocu.

Większość nasion kiełkuje bez problemu, jednak największym wyzwaniem jest utrzymanie siewek przy życiu. Po wysianiu blisko 30 nasion obecnie po 4 latach zostały mi jedynie 4 rośliny. Należy pamiętać. iż taka już natura flaszowców, są one delikatne same w sobie i już w naturze atakowane są przez szkodniki czy po prostu słabo rosną. 

 

Jednak dobrą informacją jest to, że po osiągnięciu odpowiedniego wieku nawet mimo problemów w uprawie domowej flaszowce są w stanie zakwitnąć! Moje młode drzewka jabłka cukrowego po 6 latach od wysiania postanowiły zakwitnąć i możecie to zobaczyć w specjalnym poście o kwiatach flaszowca łuskowatego!

Jak dbać o flaszowca w uprawie doniczkowej? Przede wszystkim należy pamiętać, że jest to roślina, która nie zniesie nawet najmniejszych przymrozków czy przeciągów - spadek temperatury poniżej 10 stopni dla młodej rośliny może być zabójczy. Co do podłoża, roślina ta jest mało wybredna, jednak ciekawostką jest, że dobrze znosi niedobory wody (coś dla zapominalskich:)), a przelanie powoduje brązowienie liści.

Pokrój flaszowca łuskowatego

Jak Wam się podobał post? Próbowaliście owocu lub hodujecie własną sadzonkę flaszowca? Dajcie znać jak Wam idzie, bo jestem niesamowicie ciekawa Waszych wrażeń! :)

Źródła:

https://hort.purdue.edu/newcrop/morton/sugar_apple.html
http://www.worldagroforestry.org/treedb/AFTPDFS/Annona_squamosa.PDF