Dzień dobry!
Jednym z ostatnich warzyw jakie udało mi się zaprosić do sesji fotograficznej był zimowy melon zakupiony w moim ulubionym warzywniaku. Wydaje mi się, że obie nazwy tego warzywa - beninkaza szorstka (Benincasa hispida) i zimowy melon - niezbyt wiele mówią w Polsce. Dlatego dziś alternatywa dla dyni :)
Trochę o samej roślinie
Zanim przejdziemy do samych zimowych melonów skupmy się na chwilę o samej roślinie, która je wytwarza.
Beninkaza jest gatunkiem należącym do rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae), do których należą znane nam powszechnie własnie dynie, ale i mniej znane rośliny takie jak chayote, gorzki melon, czy naturalna gąbka czyli gąbczak walcowaty. Jednak najbliżej spokrewniony jest jednak z ogórkiem, arbuzem i tykwą.
 |
| Rycina przedstawiająca beninkazę szorstką; źródło: cucurbit.de/ |
Gatunek ten uprawiany jest w tropikalnych częściach Azji, jednak myślę, że z powodzeniem może być uprawiany u nas jako roślina jednoroczna, dokładnie w ten sam sposób jak dynie czy ogórki. Ma bardzo podobny wygląd do znanych już nam roślin, rośnie szybko, a pędy wytwarzające wąsy czepne, mogą się płożyć lub piąć (choć biorąc pod uwagę rozmiary jakie osiągają owoce, to jednak lepiej by rosły raczej niżej).
Liście pięcioklapowe, kwiaty żółte, charakterystyczne dla innych gatunków ze swojego rodzaju, choć cała roślina w dotyku jest dość szorstka, stąd też nazwa. Młode pędy i kwiaty są jadalne.
 |
| Mniejsze okazy zimowych melonów w chińskim markecie |
O zimowych melonach
Owoce jadane są na różnych etapach wzrostu, co daje nam naprawdę różnorodne rozmiary. Zbierać już można już po tygodniu-dwóch po kwitnieniu.
Owoce mogą spokojnie osiągnąć do metra długości i nawet 40 kg. Są to największe warzywa jakie widziałam w chińskich warzywniakach, gdzie krojone są na życzenie klienta "po trochu".
Niedojrzałe owoce mają "szczecinkę", która stopniowo znika zastępowana przez owy nalot, który zapewnia owocom dłuższą odporność na psucie. Przy odpowiednim przechowywaniu owoce mogą przetrwać nawet rok. Owoc ma ciemnozieloną skórkę pokrytą woskowym nalotem, natomiast wnętrze przypomina dynię, jednak różni się barwą miąższu, który jest białawy.
Wewnątrz znajduja się nasiona, również przypominające nasiona dyni, jadalne po uprażeniu.
 |
| Zbliżenie na skórkę zimowego melona |
Zastosowanie i smak
Jak smakuje beninkaza szorstka i czy w ogóle warto zabierać się za jej uprawę?
Z moich doświadczeń w Chinach mogę z całą pewnością stwierdzić, że jest to delikatne w smaku warzywo z lekko słodkawym posmakiem. Można by powiedzieć, że jest to coś w rodzaju cukinii - dobre warzywo jako baza o neutralnym smaku. Teksturą znów się pwtórzę - przypomina mi dynię, jednak nieco bardziej wodnistą i lekką.
W Chinach zimowy melon stosowany był zarówno na słodko, jak i słono, na różne sposoby, od smażenia do gotowania w zupie. Myślę, że w Polsce spokojnie nada się do rozmaitych gulaszy i przetworów.
Z tego co widzę, winter melon, czyli właśnie nasz dzisiejszy bohater, jest stosowany w całej Azji w dość podobny sposób - do zup i gulaszy.
 |
| Zbliżenie na beninkazę i jej nasiona |
Właściwości
Jako że duża ilość osób ciekawa jest wartości odżywczych i właściwości naszego dzisiejszego warzywa, postanowiłam spisać tutaj najważniejsze informacje na temat zawartości owoców Benicasa hispida.
Na odpowiednich stronach naukowych istnieje wiele azjatyckich opracowań na temat prozdrowotnych właściwości zimowego melona, jednak musimy wziąć pod uwagę, że takie takie informacje możemy znaleźć o praktycznie wszystkich jadalnych roślinach. Niemniej trzeba przyznać, że według tekstów naukowych jedzenie beninkazy jest bezpieczne na przykład dla matek karmiących (jednak ze wszystkim konsultujcie się z lekarzami!).
Zimowe melony zawierają wiele składników, między innymi sole mineralne, mucyny (dobre dla trawienia), witaminy B i C, kukurbitynę, kwasy żywiczne czy miozynę. Według tego badania, spożywanie miąższu beninkazy ma działanie przeciwwrzodowe, hipoglikemiczne, przeciwlękowe oraz przeciwdepresyjne. Prowadzono także badania na świnkach morskich, które dało duże efekty przy leczeniu astmy u tych zwierząt¹.
Owoce tej rośliny są tradycyjnie stosowane są w Azji jako środek przeczyszczający, moczopędny, tonizujący, afrodyzjak, kardiotonik, a także w przypadkach niestrawności, kamieni moczowych, chorób krwi, epilepsji, gorączki i zaburzeń miesiączkowania².
Uprawiasz beninkazy u siebie w ogródku?
Podziel się doświadczeniami w uprawie, sama jestem ciekawa jak dają sobie radę w Polsce!
A jeśli nie uprawiasz, można zawsze spróbować przy najbliższej okazji!
Ja sama będę próbować i wszystko pojawi się oczywiście na blogu, także zapraszam do buszowania po więcej informacji i dziwnych warzyw! ;)
gdzie go kupić
OdpowiedzUsuńMyślę, że najlepszym wyjściem będzie przeszukanie internetu ;)
UsuńZakupiłam nasiona ale nic nie wzeszło
OdpowiedzUsuńDługo kielkuje, ja juz tracilam nadzieje, nawet zruszylam w doniczce ziemie i zasialam cos innego, wtedy zimowy melon tez zaczal wychodzic :-)
UsuńMam pytanie, czy melon zimowy krzyzuje sie z dyniami?
OdpowiedzUsuńW tym roku kupiłam 2 sadzonki arbuza. Po czym okazało się że jedna z sadzonek to arbuz a druga to melon zimowy. W uprawie jest nieskomplikowany. Gotowałam z niego leczo. Domownikom smakowało bardziej niż z cukinii.
OdpowiedzUsuń