Dzień dobry!
Dziś pokażę Wam dość niezwykłą roślinę owocową, o której chyba mało kto słyszał.
O nieszpułce każdy kto szukał choć raz dziwnych mało znanych roślin owocowych na nasz polski klimat na pewno słyszał, ale o nieszpułkowcu? Co to w ogóle jest? I czy nadaje się do uprawy w Polsce?
Dziś odpowiem na te właśnie pytania!
Systematyka
Zacznijmy od tego z czym w ogóle do czynienia.
Dzisiejszy bohater posta, czyli nieszpułkowiec Dardara (+Crataegomespilus dardarii) to mieszaniec wegetatywny (co oznacza, że powstał w wyniku wegetatywnego połączenia się tkanek) między nieszpułką zwyczajną (Mespilus germanica) a naszym rodzimym głogiem jednoszyjkowym (Crataegus monogyna).
Takie chimery oznaczamy plusem w nazwie łacińskiej, choć w zdecydowanej większości internetowych źródeł znak ten jest pomijany. Plus jest dość znaczący ponieważ dzięki niemu możemy odróżnić naszego dzisiejszego mieszańca wegetatywnego od tych, które zostały skrzyżowane poprzez zapylenie krzyżowe, a mamy takich mieszańców co najmniej trzy i oznaczane są krzyżykiem:
- × Crataemespilus canescens - naturalny mieszaniec między nieszpułką a C.brachyacantha, znany jako blueberry haw, występujący głównie w stanie Arkansas;
- × Crataemespilus gillotii - mieszaniec między nieszpułką a głogiem jednoszyjkowym,
- × Crataemespilus grandiflora - mieszaniec między nieszpułką a głogiem dwuszyjkowym (C. leavigata),
 |
| Owoce nieszpułkowca Dardara |
Historia i pochodzenie
Nasza dzisiejsza chimera powstała we Francji, szczepienie przeprowadzono w ogrodach należących do pana Dardara w Bronvaux, niedaleko Metz w północno-wschodniej części Francji . Miało to miejsce w 1898 roku. a więc stosunkowo niedawno, jednak pierwszy raz opisana była dopiero w 1899 roku, część źródeł twierdzi jednak, że stało się dopiero parę lat później.
Jeśli dobrze zrozumiałam, gałązkę nieszpułki zaszczepiono na głogu. Po jakimś czasie zaobserwowano dwie gałęzie wyrastające poniżej miejsca szczepienia, które wykazywały cechy pośrednie między oba zmieszanymi gatunkami.
 |
| Moja ręka dla skali :) |
Jedna z dwóch gałęzi była zbliżona wyglądem do nieszpułki: te same liście, ale bardziej cierniste, małe kwiaty zebrane w baldachy. Jej owocem była nieszpułka, ale mniejsza i spłaszczona.
Druga gałąź była bliżej głogu - kwiaty różowobiałe, owoce wydłużone, przypominające u tego gatunku, ale brązowe. Ten bliższy nieszpułce funkcjonuje obecnie pod nazwą + Crataegomespilus dardari Jouin, natomiast ten bliższy głogu pod nazwą + Crataegomespilus 'Jules d'Asnières'.
Obecnie roślinę tą możecie najprawdopodobniej zobaczyć jedynie w wybranych ogrodach botanicznych, z całą pewnością ogród botaniczny w Paryżu powinien być w posiadaniu egzemplarza tej chimery.
W Polsce spotkałam nieszpułkowca jedynie we wrocławskim ogrodzie botanicznym (chyba jeden z moich ulubionych w Polsce)
 |
| Rycina przedstawiająca zaszczepione drzewko |
Opis
Nieszpułkowiec może być małym drzewem lub większym krzewem, dorasta maksymalnie do 5-6 metrów wysokości, rośnie jednak na tyle wolno, że raczej możemy spodziewać się czegoś niższego, z czego łatwo będzie dosięgnąć owoce.
Zdecydowanie lubi się rozkrzewiać na boki i rosnąć dość szeroko, okaz jaki miałam okazję widzieć był zdecydowanie dwa razy szerszy niż wyższy, więc jeśli planujesz roślinę do ogródka, dobrze jest to uwzględnić w planach.
Liście żywo-zielone, z wierzchu lekko błyszczące, od spodu pokryte kutnerowatym owłosieniem. W kształcie wąsko-eliptyczne, o długości 5-15 cm, całobrzegie, czasem drobno piłkowane. Późną jesienią przebarwiają się na żółto.
Kwiaty drobne, białe, o pięciu płatkach, dość charakterystyczne dla roślin ze swojej rodziny, zebrane w baldachogrona, pojawiają się w maju. Są miododajne, co jest kolejnym plusem.
Z kolei owoce zbliżone są wyglądem do nieszpułki, choć są nieco mniejsze. Mają do 3 cm długości, brązowawą skórkę i biały miąższ. Wewnątrz znajdują się nasiona, jednak nie ma co się na nie nastawiać, ponieważ po wysianiu otrzymamy siewki nieszpułki, a nie nieszpułkowca. Dojrzewają we wrześniu-październiku.
 |
| Nieszpułkowiec soliter dość dobrze owocuje |
Jak smakują owoce nieszpułkowca?
Zanim przejdziemy do tego jak dbać o własne drzewko, zatrzymajmy się przy owocach nieszpułkowca. Jak smakują i czy warto mieć własne egzemplarze dla owoców?
Udało mi się spróbować jednego z owoców i mam trochę mieszane uczucia. Przed przemrożeniem owoce mają smak zbliżony do świeżych owoców głogu - cierpkie i mączaste. Zarówno owoce głogu, jak i nieszpułki należy przed spożyciem nieco przemrozić by nabrały odpowiedniego smaku, myślę więc, że tutaj taki zabieg też będzie wymagany.
Jest to z całą pewnością roślina dla osób, które lubią owoce głogu, ale są one dla nich za małe :)
Uprawa
Nieszpułkowiec spokojnie wytrzymuje polski klimat i mrozy, wytrzymuje zdecydowanie większe spadki temperatur niż nieszpułka, ze względu na mieszankę z bardziej odpornym głogiem.
Lubi gleby umiarkowanie wilgotne, raczej żyzne, o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym, toleruje lekko zasadowe gleby. Najlepszym stanowiskiem dla nieszpułkowca będzie słoneczne lub półsłoneczne, osłonięte od wiatru, dobrym pomysłem może być posadzenie go w oddaleniu od innych roślin, by mógł swobodnie oraz obficie kwitnąć i owocować.
Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest obserwacja, czy nie pojawiają się gałązki charakterystyczne dla nieszpułki - o podobnych liściach i owocach. Jeśli tak się stanie, będziemy świadkami rewersji, czyli powrotu do oryginału, w takim przypadku wskazane jest usunięcie takiej gałązki.
 |
| Owoc nieszpułkowca z innej perspektywy :) |
Słyszeliście wcześniej o nieszpułkowcu Dardara?
A może ktoś z Was ma go w ogródku i chciałby podzielić się uwagami i wskazówkami?
Dajcie znać w komentarzach!
Źródła:
Źródła:
